Reality Check Ekibi | BBC News
Rusya’nın 24 Şubat’ta Ukrayna’yı işgale başlamasından sonra petrol ve gaz tedariğinde sorun yaşanabileceği tasasıyla dünya genelinde güç fiyatları attı.
Birçok ülke, tüketicileri desteklemeye yönelik kararlar açıkladı.
Avrupa’da hangi ülkelerin ne cins yardımlar yaptığını derledik.
Avrupa Birliği
2021’de Avrupa Birliği, gazının yüzde 40’ını Rusya’dan ithal etti. Birlik içinde birçok ülkede güç fiyatları attı. Avrupa Birliği’nde (AB) güç kriziyle baş edebilmek için şu kararlar alındı:
- Doğalgaza megavat saat başına 180 euro tavan fiyat uygulanacak. Şubat 2023’ten itibaren geçerli olacak sistem, Hollanda merkezli sanal doğal gaz ticaret noktası TTF’de süreç gören vadeli gazın üç iş günü boyunca 180 euroyu aşması durumunda yürürlüğe girecek.
- Yüksek kârlar açıklayan petrol, gaz, kömür ve rafineri şirketlerine “aşırı kazanç” vergisi getirilecek.
- Rüzgar ve güneş gücü ya da nükleer güçten elektrik üreten şirketlerin kârları sınırlanacak. Bu şirketlerin gelirleri doğalgaz fiyatlarındaki artışa bağlı olarak artıyor. AB’nin bu yolla görece düşük maliyetle elektrik üreten bu şirketlerden 140 milyar euro toplaması bekleniyor.
- AB genelinde tüketimin en ağır olduğu saatlerde Mart 2023’e kadar elektrik tüketimi yüzde 5 azaltılacak.
- Gönüllülük aslına bağlı olarak genel elektrik tüketiminin de yüzde 10 kısılması talep ediliyor. Bunun nasıl yapılacağına üye ülkelerin kendisi karar verecek.
Almanya
Almanya Federal Meclisi, Ekim’de haneleri ve işletmeleri yüksek güç maliyetlerinden korumak için 200 milyar euroluk “koruma kalkanı” oluşturulmasını öngören yasal düzenlemeyi onayladı.
Bu karar kapsamında tüm konutlarla küçük ve orta uzunluk işletmelerin Aralık ayı güç faturaları devlet tarafından ödenecek.
Eylül ve Ekim’de tüm vergi mükelleflerine elektrik ve doğal gaz faturalarına katkı için 300’er euro verilmişti. Devletten yardım alanlara yapılan takviye de artırılmıştı.
Almanya güç tüketimini de düşürmeye çalışıyor. Bu gayeyle hastaneler üzere kimi istisnalar dışında kamu binaları en fazla 19 dereceye kadar ısıtılacak. Bu binalarda sıcak su kullanılamayacak.
Bina ve anıtların aydınlatmasına hudut getirilecek. Reklam panoları için de belirli kurallar getirildi.
Aralık 2022 ile Haziran 2023 ortasında güç şirketlerinden çok kar vergisi alınacak.
Fransa
Ocak’ta hükümet devlete ilişkin güç şirketi EDF’nin fiyat artışını yüzde 4’le sınırlamasını kararlaştırdı.
Hanelere ve işletmelere 45 milyar euroluk güç takviyesi paketi kapsamında 2023’te bu artış yüzde 15’le sınırlanacak.
Fransa’da geçen sene güç faturalarına dayanak için 5,8 milyon haneye 100’er euro verilmişti.
Hükümet güç tüketiminde yüzde 10 tasarrufa gitmeyi planlıyor.
Kamu binaları en fazla 19 dereceye kadar ısıtılacak. Spor salonlarında sıcaklık iki, yüzde havuzlarında bir derece düşürülecek.
Evden çalışan memurlara, dairelerinin o gün kapalı kalması halinde günde 2,88 euro ek fiyat ödenecek.
Kayak merkezlerinde teleferiklerin suratı düşürülecek, daha az yapay kar üretilecek.
2023 bütçesi kapsamında güç şirketlerine çok yarar vergisi getirilmesi planlanıyor.
İtalya
İtalya, güç faturalarına dayanak için 49,5 milyar euro harcamayı planlıyor.
Bu dayanak paketi yıllık yararı 35 binden eurodan az olanlara bir kezlik 200 euro ödeme yapılmasını, güç faturaları yüzde 30 artan güç ağır şirketlere yüzde 20 vergi indirimi getirilmesini öngörüyor.
İtalyan hükümeti, gaz tüketiminin azaltılması için halka mesken ve işyerlerinde sıcaklığı bir derece düşürmeleri ve kombilerini günde fazladan bir saat kapatmaları davetine bulundu.
Hastaneler, bakım konutları ve birtakım dallar kapsam dışı bırakıldı.
Hükümet ayrıyeten güç şirketlerinden 2023’te çok kar vergisi almayı planlıyor.
Hollanda
Hollanda’da Kasım prestijiyle elektrik ve gaz faturalarına tavan getirildi. Faturalar belirli bir tüketim ölçüsüne kadar Ocak 2022 düzeyini geçemeyecek.
Belirlenen sonun üzerindeki ölçü piyasa fiyatlarına nazaran faturalandırılacak.
Tüm hanelerin Kasım ve Aralık faturalarına 190 euro indirim uygulanacak.
Düşük gelirlilere bir sefere mahsus olmak üzere 1300 euro güç yardımı yapılıyor.
Benzin ve dizel yakıtın KDV’si düşürüldü.
Hollanda hükümeti ayrıyeten minimum fiyatı artırırken gelir vergisini düşürdü, toplumsal yardımları artırdı. Yardım paketinin büyüklüğü 15,5 milyar euro.
Hükümet birebir vakitte haneler ve işletmelerden güç tüketimini düşürmelerini, bunun için sıcaklığı bir derece azaltmalarını istedi.
Hollanda da güç şirketlerinden çok çıkar vergisi almayı planlıyor.
İtalya
İtalya, güç faturalarına takviye için 49,5 milyar euro harcamayı planlıyor.
Bu dayanak paketi yıllık yararı 35 binden eurodan az olanlara bir kezlik 200 euro ödeme yapılmasını, güç faturaları yüzde 30 artan güç ağır şirketlere yüzde 20 vergi indirimi getirilmesini öngörüyor.
İtalyan hükümeti, gaz tüketiminin azaltılması için halka mesken ve işyerlerinde sıcaklığı bir derece düşürmeleri ve kombilerini günde fazladan bir saat kapatmaları davetine bulundu.
Hastaneler, bakım meskenleri ve birtakım bölümler kapsam dışı bırakıldı.
Hükümet ayrıyeten güç şirketlerinden 2023’te çok çıkar vergisi almayı planlıyor.
Hollanda
Hollanda’da Kasım prestijiyle elektrik ve gaz faturalarına tavan getirildi. Faturalar muhakkak bir tüketim ölçüsüne kadar Ocak 2022 düzeyini geçemeyecek.
Belirlenen hududun üzerindeki ölçü piyasa fiyatlarına nazaran faturalandırılacak.
Tüm hanelerin Kasım ve Aralık faturalarına 190 euro indirim uygulanacak.
Düşük gelirlilere bir sefere mahsus olmak üzere 1300 euro güç yardımı yapılıyor.
Benzin ve dizel yakıtın KDV’si düşürüldü.
Hollanda hükümeti ayrıyeten minimum fiyatı artırırken gelir vergisini düşürdü, toplumsal yardımları artırdı. Yardım paketinin büyüklüğü 15,5 milyar euro.
Hükümet birebir vakitte haneler ve işletmelerden güç tüketimini düşürmelerini, bunun için sıcaklığı bir derece azaltmalarını istedi.
Hollanda da güç şirketlerinden çok yarar vergisi almayı planlıyor.
Polonya
Polonya’da hükümet yaklaşık 5.5 milyar euroluk bir takviye paketi açıkladı.
2023’te güç fiyatları 2022 düzeyinde dondurulacak.
Engellilerin yaşadığı yahut 3 ya da daha fazla çocuklu ailelere yapılan yardımın ölçüsü daha büyük.
Hükümet besin, gaz ve gübrede KDV’yi kaldırdı.
Benzinde KDV düşürüldü.
Yerel ve ulusal kamu binalarında yüzde 10 güç tasarrufu mecburiliği var.
2023’te bir evvelki yıla nazaran yüzde 10 daha az güç tüketenlere indirim yapılacak.
Norveç
Norveç, hanelerin ödeyeceği güç faturaları için bir azami fiyat belirledi. Bu ölçünün aşılması halinde güç faturalarının yüzde 80’ini devlet ödeyecek.
Eylül’de işletmelere yönelik bir kredi ve teşvik paketi açıklanmıştı.
Bu programdan gelirlerinin yüzde üçünden fazlasını güce harcayan işletmeler yararlanacak.
İngiltere
Hükümet Nisan 2023’e kadar güç ünite fiyatına tavan getirdi.
Bu, ortalama bir konutun yıllık güç harcamalarının 2.500 sterlinle sınırlanması manasına geliyor.
Şimdi bu uygulama Nisan 2024’e uzatılıyor. Fakat 2.500 sterlinlik tavan 3.000 sterline çıkarılacak.
Emeklilere ve devlet yardımı alanlara daha fazla takviye veriliyor.
Hükümet petrol ve gaz şirketlerine çok yarar vergisi getirdi.
Hane başına 400 sterlinlik güç faturası yardımı yapıldı.