Hasat öncesi çedene ağaçlarının altına çadır seren köylüler, gerekli hazırlıkların akabinde kollardaki yeşil renkli çedeneleri sırıklarla yere düşürüyor. Şiddetli mesaiyle çedeneleri torbalara dolduran köylüler, daha sonra eserleri konutlarına taşıyarak bahçelerinde güneşin karşısına seriyor.
Birkaç günlük müddetin sonunda yeterlice kuruyan çedeneler, bu kere üreticilerce eleklerden geçirilip toz, toprak, ot ve kısım modüllerinden ayıklanıyor. Odun ateşi üzerine konulan saclarda kavrulan çedeneler, köylülerin “sıkot” ismini verdikleri taş havanda öğütülerek kahve üzere toz haline getiriliyor.
Bilimsel ismi “pistacia terebinthus” olan çedene, ülkenin farklı yerlerinde menengiç, çitlenbik, çıtlık, çitemik, bıttım, çıtımık, çıtlık, çetemük, yabani antep fıstığı, çıtırık ve çöğre isimleriyle da biliniyor.
KİLOSU 300-400 LİRAYA SATILIYOR
Çedene üreticisi Mahmut Irmak, Aşağıgülbahçe köyünde yıllar evvel dikilmiş çok sayıda çedene ağacının olduğunu söyledi.
Bazı komşularının çedene ağaçlarını aşılayarak çam fıstığına çevirdiğini tabir eden Irmak, “Çedeneler yazın kırmızıyken sonbaharda olgunlaşıp yeşil oluyor. Çedeneleri sıkot dediğimiz taşla öğüterek kilogramını 300-400 liraya satıyoruz.” dedi.
Köylülerden Semi Ber de Aşağıgülbahçe köyünün 400 hanelik bir yer olduğunu anlattı.
Bölgede daha çok hayvancılığın yaygın olduğunu belirten Ber, “Bu aylarda çedene hasadı başlıyor ve biz de mesken gereksinimimize nazaran topluyoruz. Çedene yağı çok sağlıklı ve Almanya’ya gittiğim vakit kesinlikle götürüyorum. Kimi hastalıklara karşı çok yararı oluyor ve içinde rastgele bir katkı hususu yok.” diye konuştu.
Köylülerden Anık Öz, çedene ağaçlarının atalarından kalma olduğunu aktardı.
Öz, üretimin meşakkatli yanlarının olduğundan bahsederek, “Çedene ağaçları her yıl çok sayıda meyve veriyor ve güzün çedene toplayıp kahveye dönüştürüyoruz. Çedene kahvesini çoklukla konutumuzda tüketiyoruz, çok faydası oluyor.” tabirlerini kullandı.
